Fotograaf: G. Poels
In de watermolen van Sittard, de Ophovenermolen, is op 6 maart 2014 een onderzoek van de Molenstichting Limburg aangeboden aan de verantwoordelijk gedeputeerde voor de Limburgse monumenten, Noël Lebens. De voorzitter van de Molenstichting Limburg, Kees van Rooij, was zeer verheugd met de unieke nieuwe inzichten die in het rapport beschreven staan: “Voor het eerst is een model ontwikkeld waarmee de omgeving van watermolens (de zogenaamde watermolenbiotopen) kunnen worden beoordeeld op hun impact op de molen. Zo worden de natuur- en cultuurwaarden in dalen van wateren rond de molen zichtbaar. Dat is van belang bij het maken van keuzes op het gebied van bijvoorbeeld landschapsontwikkeling en toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. Het is een zeer bruikbare methode –zelfs een Europese primeur- die van grote betekenis kan zijn voor de instandhouding van watermolens.”
Limburg is de schatkamer van het Nederlandse watermolenbestand. “Watermolens hebben het Limburgse landschap eeuwenlang gevormd en zijn dus sterk bepalend voor de kwaliteit van deze gebieden!”, aldus onderzoeker Hans de Mars van RoyalHaskoning DHV, die de methode heeft ontwikkeld.
U kunt het rapport hier lezen: Eindrapport_watermolenlandschappen-20131213.pdf
Wind en water
Er was al een methode om de kwaliteit van windmolenbiotopen te meten. Deze is in Limburg uitgevoerd door de Molenstichting Limburg en de Monumentenwacht Limburg. De hoeveelheid wind die een molen kan vangen kan bijvoorbeeld belemmerd worden door hoge bomen en gebouwen terwijl voldoende draaien van belang is voor molens om de mechaniek goed werkend te houden. De methode van de windmolenbiotopen kan echter niet worden gebruikt voor watermolens. Limburg neemt met ongeveer vijftig waardevolle watermolens een unieke positie in Nederland in. Daarom is de methode die nu gepresenteerd is van essentieel belang voor de toekomst van het Limburgse watermolenbestand.
Watermolenpaspoort
Iedere watermolen waarvan de biotoop in kaart is gebracht ontvangt een zogenaamd watermolenpaspoort. Hierin worden zowel de monumentale als landschappelijke waarden uitgebreid omschreven.
De Molenstichting Limburg wil de komende jaren blijven werken aan het actueel houden van de basiskennis over de Limburgse molens en het bevorderen van en adviseren over het behoud van molens in Limburg en hun ruimtelijke omgeving. Daarbij is het in kaart brengen van watermolenbiotopen een bijzonder punt van aandacht. Het is de ambitie om voor alle Limburgse watermolens een watermolenpaspoort te laten maken. Vervolgens zou een Limburgse atlas van wind- en watermolenbiotopen ontwikkeld kunnen worden. Hiervoor wordt nog gezocht naar middelen.